آموزش الفباي ايمان

آموزش الفباي ايمان

 فه‏شناس بايد فرزند خود را از دوران كودكى، با خداى بزرگنى ساده و در خور فهم كودك به او درس ايمان بدهند. مرحوم فلسفى در اين باره مى‏گويد: لازم است، مربى از دوران كودكى حس مسئوليت طفل را در پيشگاه پروردگار بيدار سازد، به زبان ساده به او بفهماند كه خداوند، تو را در همه حال مى‏بيند و از كارهاى بد و خوب تو آگاه است و چيزى از خداوند پنهان نيست.

در كارهاى خوب، به تو پاداش مى‏دهد و در بدى‏ها، مجازات مى‏كند. بايد دانست كه كودك، پيش از اينكه عقلش به شكوفايى برسد و قادر به درك مطالب علمى باشد، فطرت توحيدى و عواطف اخلاقى در ضمير او فعليت دارد و براى پذيرش تربيت، آماده است. لازم است، پدر و مادر به ارزش اين فرصت مهم توجه كنند و از بيدارى فطرت ايمانى و احساسات كودك، بيشترين استفاده را ببرند و ايمان به خدا و سجاياى اخلاقى را در او پرورش دهند.

آموزش الفباي ايمان

روح ايمان

شكوفاسازى فطرت دينى

 پدر و مادر وظيفه‏شناس بايد فرزند خود را از دوران كودكى، با خداى بزرگ آشنا كنند و با زبانى ساده و در خور فهم كودك به او درس ايمان بدهند. مرحوم فلسفى در اين باره مى‏گويد: لازم است، مربى از دوران كودكى حس مسئوليت طفل را در پيشگاه پروردگار بيدار سازد، به زبان ساده به او بفهماند كه خداوند، تو را در همه حال مى‏بيند و از كارهاى بد و خوب تو آگاه است و چيزى از خداوند پنهان نيست.

در كارهاى خوب، به تو پاداش مى‏دهد و در بدى‏ها، مجازات مى‏كند. بايد دانست كه كودك، پيش از اينكه عقلش به شكوفايى برسد و قادر به درك مطالب علمى باشد، فطرت توحيدى و عواطف اخلاقى در ضمير او فعليت دارد و براى پذيرش تربيت، آماده است. لازم است، پدر و مادر به ارزش اين فرصت مهم توجه كنند و از بيدارى فطرت ايمانى و احساسات كودك، بيشترين استفاده را ببرند و ايمان به خدا و سجاياى اخلاقى را در او پرورش دهند.

بر اين اساس، مهم‏ترين عامل شكوفايى فطرت مذهبى كودكان، پرورش درست احساسات آنهاست؛ يعنى به كمك تقويت احساسات دينى در كودكان، فطرت خدايى آنها بيدار شود و كودكان در مسير دين‏دارى و خداشناسى قرار گيرند. منطق و استدلال‏هاى دقيق، نه تنها به كار نمى‏آيد، چه بسا نتيجه معكوس و زيان‏بار در پى خواهد داشت. در اين باره آيت الله كاشف الغطاء درباره تربيت مذهبى فرزندش روشى به كار گرفته كه مى‏تواند بيان آن روشنگر اين موضوع باشد: ايشان يك شب قبل از اذان صبح، كنار بستر پسرش آمد و او را از خواب بيدار كرد و گفت: برخيز به حرم مولا على عليه‏السلام براى عبادت برويم! پسرش چشمان خواب‏آلودش را ماليد و گفت: شما برويد، من هم مى‏آيم. پدر گفت: من ايستاده‏ام با هم برويم. فرزندش برخاست، وضو گرفت و به اتفاق روانه شدند. جلو در حرم، فقيرى نشسته و دست نياز به سوى مردم دراز مى‏كرد.

پدر از پسر پرسيد: فرزندم! اين مرد براى چه در اينجا نشسته است؟ گفت: براى گدايى و دريافت كمك از مردم. دوباره پرسيد: فكر مى‏كنى چقدر پول از اين راه به دست مى‏آورد؟ گفت: به طور قطع نمى‏توان پيش‏بينى كرد، شايد مبلغى عايدش بشود و شايد هم دست خالى برگردد. پدر كه زمينه را براى گفتن مطلب مورد نظر خود آماده ديد، گفت: پسرم! ببين اين مرد فقير، براى به دست آوردن اندكى منفعت دنيايى احتمالى كه يقين هم به آن ندارد، در اين هنگام شب، اينجا آمده و دستش را دراز كرده است. اگر تو واقعا به ثواب‏هايى كه خداوند براى سحرخيزى و نماز شب خواندن معيّن فرموده، يقين دارى و گفته‏هاى ائمه طاهرين عليهم‏السلام را باور كرده‏اى، چرا در انجام دادن آن سستى به خود راه مى‏دهى؟ در واقع، اين پدر دانشمند و الگو، صحنه‏اى پديد آورد كه فطرت دينى را در ذهن فرزندش بيدار كرد، به گونه‏اى كه فرزندش تا آخر عمر، سحرخيزى و تهجد و نماز شب خواندن را ترك نكرد.

والدين با بيدار كردن فطرت دينى كودكان، گام بزرگى در شكل‏گيرى زيرساخت‏هاى اعتقادى فرزندانشان بر مى‏دارند. مهم‏ترين عامل شكوفايى فطرت مذهبى كودكان، پرورش درست احساسات آنهاست.
توجه به تفاوت‏هاى فردى

همان‏گونه كه بچه‏ها از نظر ظاهر با هم متفاوت هستند، از نظر ويژگى‏هاى روحى و روانى نيز تفاوت دارند.  برخى پر جنب و جوش و برخى تنبل هستند. برخى زودفهم و برخى ديرفهم هستند. از ديگر وظايف والدين است است كه در دعوت و آموزش فرزندان به نماز، به اين گونه‏گونى روحيه‏ها و احساس‏ها در فرزندان به نيكى توجه شود.



آموزش تدريجى و به فراخور سن افراد

يكى از نكته‏هاى مهم در امر آموزش، ياددهى گام به گام مسائل دينى و عبادى به فرزندان است. براى نمونه، امام باقر عليه‏السلام مى‏فرمايد: در سه سالگى كلمه توحيد "لااله‏الااللّه‏" را به طفل بياموزيد. در چهار سالگى " محمد رسول اللّه"‏ را به او ياد دهيد. در پنج سالگى رويش را به قبله متوجه كنيد و بگوييد سر به سجده بگذارد. در شش سالگى ركوع و سجده را به او بياموزيد و در هفت‏سالگى بگوييد دست و روى بشويد و نماز بگذارد.



همچنين رسول گرامى اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايد: به فرزندان خود در هفت سالگى امر كنيد كه نماز بخوانند، آنها را تنبيه نكنيد، ولى در سن ده سالگى اگر به حرف‏تان گوش نداد و نماز نخواند، آنها را تنبيه كنيد. از اين سخنان ارزشمند، در مى‏يابيم كه پيشوايان معصوم عليهم‏السلام تا چه اندازه براى آموزش گام به گام و بهنگام در امور دينى و عبادى اهميت مى‏گذاردند. البته تنبيه كودك بايدبه روش‏هاى گوناگون انجام پذيرد. براى نمونه، پدر با مادر در مرحله نخست به عنوان تنبيه مى‏تواند، به فرزند خود بگويد: اين كار تو را دوست ندارم، اگر اين گفتار نتيجه نداد، در مرحله دوم مى‏تواند، با فرزند خود بنا بر شرايط قهر كند يا او را از بعضى چيزهايى كه به آن علاقه‏مند است، محروم سازد. در نهايت مى‏تواند، با ظرافت ويژه‏اى اندكى او را تنبيه كند، به گونه‏اى كه هم فرزندش تنبيه شود و هم با مشكلات جسمى و روانى روبه‏رو نشود و هم پدر يا مادر دچار مشكلات شرعى مانند «ديه» نشود.


آموزش در زمان مناسب

زمان آموزش نيز بسيار مهم است. براى نمونه: زمانى كه بچه‏ها مشغول بازى و تفريح هستند يا برنامه مورد علاقه خود را تماشا مى‏كنند يا ميان جمعى از دوستان خود حضور دارند، آنها را به فراگيرى نماز نخوانند. در اين باره رفتار امام خمينى رحمهم‏الله بسيار آموزنده است. يكى از دختران امام مى‏گويد: «امام رحمه‏الله از نيم ساعت به ظهر مانده، وضو مى‏گرفتند و مشغول به نماز مى‏شدند. ما هم داخل حياط بازى مى‏كرديم، يك مرتبه هم نيامدند صدا كنند، كه دخترها بايستيد براى نماز، يا بياييد پشت سر من نماز بخوانيد و...».
آموزش به هنگام كارهاى عبادى به فرزندان، بايد بر اساس زمان سنجى، درك شرايط روحى آنان و گام به گام باشد.

آموزش در مكان مناسب

والدين آگاه، بايد براى آموزش نماز به فرزندان، به مكان آموزش نيز دقت كنند؛ زيرا هر اندازه مكان‏هاى آموزشى مقدس‏تر و معنوى‏تر باشد، امكان فراگيرى ژرف و بهتر فراهم‏تر است. سفر به اماكن متبركه بهترين لحظه‏ها براى آموختن احكام و معارف نماز است. همچنين بهتر است فضاى عمومى خانه را در همه حال معنوى نگاه داشت. نصب تابلوهايى از آيه‏هاى قرآن، احاديث، و نيز پخش اذان و نيايش و ...، در ايجاد فضاى معنوى در خانه تأثيرگذار خواهد بود. چگونه ممكن است، با پخش نوارهاى موسيقى مبتذل يا فيلم‏هاى گمراه كننده در خانه، فرزندان گرايشى خودجوش يا آسان به يادگيرى نماز داشته باشند. ايجاد فضايى هماهنگ با نماز، در جذب فرزندان به دنياى نماز، تأثير بسزايى دارد.


داشتن صبر و حوصله كافى در آموزش

پدر و مادر وظيفه دارند، با آرامش و حوصله كافى، در تربيت و اصلاح رفتار و فرزندان خود بكوشند، به پرسش‏هاى آنان با دقت پاسخ دهند و از تكرار آن خسته نشوند تا قدرت فراگيرى فرزندان افزايش يابد. آورده‏اند كه روزى پيامبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏خواست نماز بخواند، پيامبر مى‏خواست تكبير بگويد، امام حسين عليه‏السلام كه كودكى خردسال بود، نتوانست تكبير بگويد. رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله با صبر و حوصله هفت مرتبه ذكر تكبير را تكرار كرد تا امام حسين عليه‏السلام توانست اللّه‏ اكبر را بر زبان جارى سازد».

از شروط‏ اصلى تأثيرگذارى والدين در پرورش عبادى فرزندان، صبر و حوصله است، زيرا كج‏خلقى و عصبانيت، سبب بيزارى فرزندان از كارهاى عبادى و مذهبى مى‏شود